ชนิดของสัมผัส

ชนิดของสัมผัส

ชนิดของสัมผัสมี ๔ ชนิด

๑ สัมผัสสระ ได้แก่ คำที่มีสระตรงกัน ถ้ามีตัวสะกดก็ต้องเป็นตัวสะกดที่อยู่ในมาตราเดียวกัน เช่น

ไป สัมผัสกับ ใจ ไหน ใส วัย ฯลฯ

จม สัมผัสกับ ถม ล่ม ชม ดม ฯลฯ

เป็น สัมผัสกับ เห็น เย็น เอ็น เข็ญ ฯลฯ

สูญ สัมผัสกับ ทูน มูล คูน ปูน ฯลฯ

บุญ สัมผัสกับ ทุน ขุน กุน วุ่น ฯลฯ

จะเห็นได้ว่าคำข้างต้นนี้ แต่ละชุดใช้สระเดียวกัน และใช้ตัวสะกดในมาตราเดียวกัน แม้จะใช้วรรณยุกต์ต่างกัน ก็ถือว่าสัมผัสกันได้
                    ข้อควรระวัง อย่าใช้สระเสียงสั้นสัมผัสกับสระเสียงยาว แม้ว่าจะมีตัวสะกดในมาตราเดียวกันก็ตาม จะถือว่าไม่สัมผัสสระกัน เช่น บุญ กับ ทูน ได้ กับ ว่าย กิน กับ ตีน อย่างนี้ถือว่าไม่ได้

๒ สัมผัสอักษร ได้แก่คำที่ใช้พยัญชนะตันเสียงเดียวกัน อาจเป็นอักษรที่เป็นพยัญชนะเดียวกัน หรือพยัญชนะที่มีเสียงสูงต่ำเข้าคู่กันก็ได้ หรือพยัญชนะควบชุดเดียวกันก็ได้ เช่น

 

บาง สัมผัสอักษรกับ บน เบียด บัง

ใคร สัมผัสอักษรกับ ขน ฆ่า เคียง

กลิ้ง สัมผัสอักษรกับ กลับ ไกล เกลื่อน

๓ สัมผัสนอก ได้แก่คำที่บังคับให้คล้องจองกันในระหว่างวรรคหนึ่งกับอีกวรรคหนึ่ง ซึ่งมีตำแหน่งที่ต่างๆกัน ตามชนิดของคำประพันธ์นั้นๆ สัมผัสนอกนี้เป็นสัมผัสที่บังคับซึ่งจำเป็นต้องมี จะขาดไม่ได้ และจะต้องเป็นสัมผัสสระเท่านั้น

 

 ๔.สัมผัสใน ได้แก่คำที่คล้องจองกันและอยู่ในวรรคเดียวกัน จะเป็นสัมผัสคู่ที่เรียงคำไว้ติดกัน หรือจะเป็นสัมผัสสลับ คือเรียงคำอื่นไว้แทรกคั่นไว้ระหว่างคำที่สัมผัสนั้นก็ได้ สุดแต่จะเหมาะทั้งไม่มีกฎเกณฑ์จำกัดว่าจะต้องมีอยู่ตรงนั้นตรงนี้ อย่างสัมผัสนอก และไม่จำเป็นต้องใช้สระอย่างเดียวกันด้วย เพียงแต่ใช้อักษรเหมือนกันหรือเป็นอักษรประเภทเดียวกันหรืออักษรที่มีเสียงคู่กันก็ได้

สัมผัสในแบ่งออกเป็นสองชนิด -

ก. สัมผัสสระ ได้แก่คำคล้องจองที่มีสระและมาตราตัวสะกดอย่างเดียวกัน

ข. สัมผัสอักษร ได้แก่คำคล้องจองที่ใช้อักษรชนิดเดียวกัน หรืออักษรประเภทเดียวกัน หรือใช้อักษรที่มีเสียงคู่กัน